Blog #6: Redenen om te blijven leven*

Dinsdag 10 september 2019. Vanavond brand ik twee kaarsen voor mijn raam. Ik laat mijn gordijnen open en schuif de bloeiende orchidee opzij zodat deze niet in de fik vliegt; de orchidee die inmiddels al aan een derde bloei bezig is. Onverwacht, maar toch gekomen en met een hoeveelheid bloemen waarvan ik nooit had kunnen dromen.
Het is wereldsuïcidepreventiedag, waarop wordt stilgestaan bij alle mensen die zijn overleden door zelfdoding, en bij hun naasten en betrokkenen. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door het zetten van een kaars voor je raam ter nagedachtenis van diegene die je verloren hebt aan zelfdoding.

Ik brand een kaars voor Rob, Peter en Kitty, die veel te jong afscheid namen van het leven en op die manier mijn leven kleurden. Schrijnende littekens in de vorm van een vraagteken die jullie dood opriep: Waarom? Waarom wisten we van niks? Waarom sprak je er nooit over? Waarom was er niet op tijd hulp? Waar was grootmeester Hoop? Door deze vorm van heengaan wordt de verscheurdheid benadrukt en is het moeilijk de mooie kanten van hun leven te blijven zien, althans voor mij.

Ik brand ook een kaars voor de dierbaren die gelukkig een weg terugvonden in hun duisternis, die het leven op een gegeven moment te zwaar vonden om te dragen, maar die het toch op een of andere manier lukten om hulp te zoeken, om vol te houden of gehoor te vinden in hun wanhoop.
Gehoor vinden in je wanhoop betekent in eerste instantie dat de ander openstaat voor je als je zegt: ‘Ik zie het leven niet meer zitten, ik wil dood.’ Dat horen en de moed hebben om te blijven volhouden in het geen antwoord weten. Hoe ongemakkelijk ook; de diepte van het lijden aanhoren van de ander die er niet meer tegen kan. Hoe machteloos sta je dan, zonder een relativerend woord te zeggen; ‘ach kom op, we hebben allemaal wel eens een moeilijke dag.’ Of nog erger: ‘Je moet echt weer eens wat leuks gaan doen.’ Nee.

Zwijgen en innerlijk met open armen staan, verbondenheid bieden, aanwezig zijn. Ik heb gemerkt dat cliënten en dierbaren ongelooflijk dankbaar zijn als ze over de duistere spelonken van hun ziel kunnen vertellen zonder te worden veroordeeld door ‘wij-van-het-blije-leven.’ Er mogen zijn en zich gehoord voelen. Dankbaar omdat ze in die verbondenheid een stukje mens-zijn kunnen terugvinden. Dankbaar vanwege de herkenning: ‘oh, je bent ook op planeet hel geweest en je bent nu weer gewoon blij met je leven?!’ Ja.

Er zijn talloze voorbeelden van mensen die hun wanhoop hebben overleefd. Er woont er waarschijnlijk eentje verderop bij jou in de straat. Maar ook beroemde mensen waaronder mijn grote voorbeelden Winston Churchill en vredesactivist en spiritueel leider Thich Nhat Hahn zijn op planeet hel geweest…en teruggekeerd! Helaas is het vaak taboe om uit te spreken dat je een depressie hebt gehad, laat staan dat je het leven moe was…

Ik brand vanavond twee kaarsen voor mijn raam; eentje voor het verleden en eentje voor de hoop in wat mensen voor elkaar kunnen betekenen. Er zijn zoveel redenen om te blijven leven en ook al zie je dat nu niet: alles verandert, ook de gedachten die in ons hoofd komen… en weer gaan.

*’Redenen om te blijven leven’, titel geleend van het boek van Matt Haig.

Bovenstaande namen betreffen geen namen van cliënten van Arkin.