Ik herinner mij Andrew, een client bij Herstelkliniek Sporenburg. Ik was zijn persoonlijk begeleider, samen met mijn collega verpleegkundige Bas. Je zou denken dat hij op de Zuidas werkte als je hem zag; blouse van Ralph Lauren met colbert erover, haren kort en met gel vastgeplakt. Dat was van de buitenkant, van binnen leidde hij aan een ernstige psychiatrische aandoening; schizofrenie. Andrew was iemand die niet wilde opvallen en dat lukte hem ook. De verpleegkundige van de medicatiekamer zag hem alleen als hij wekelijks zijn depot antipsychotica haalde. 
‘Hoe gaat het met je Andrew?’ 
Geen antwoord.
‘Linker of rechter bil?’ 
‘Links.’ 
‘Hoe gaat het met je dagbesteding bij Lunatik? ‘ Geen antwoord. ‘Het is weer klaar, je kan je broek weer omhoog doen Andrew.’  En weg was hij.

De kamer van Andrew was een opslagplaats van dozen vol met boeken, oude langspeelplaten en vooral veel oude NRC’s. Vervuilde kleding en lege verpakkingen van etenswaren lagen op de grond en middenin stond zijn strijkbout, want zijn Ralph Laurens waren zonder kreukels. Zijn moeder was zijn mentor en bewindvoerder en in het begin hadden we amper contact met haar, achteraf gezien een gemiste kans.

Als een aal glipte Andrew door onze handen heen, dan werd hij psychotisch voordat we het door hadden en moest hij uitgeplaatst worden. Met Ralph in de kreukels en halflang haar werd hij door twee man beveiliging op een brandcard naar de ambulance gebracht. 
Het adagium ‘voorkomen is beter dan genezen’ geldt zeker voor het voorkomen van psychoses en dat lukte ons niet, nóg niet. Met groot lijden voor client en zijn familie tot gevolg. Ik belde de moeder dan: ‘Uw zoon is helaas vandaag uitgeplaatst, het ging niet meer bij ons.’ De stilte die volgde voelde als een kloof van onmacht die zich opende. ‘Hallo? Bent u daar nog?’ Met mijn stem probeerde ik een brug te slaan om contact te maken met zijn moeder. Liever belde je familie met goed nieuws.

We nodigde zijn moeder Beatrice uit voor een gesprek op de Kliniek. 
Als een dame van stand zat ze erbij, haren opgestoken en met een blik die je zo aan de muur pinde als het haar niet zinde en het zinde haar niet.
‘Jullie doen het helemaal verkeerd met mijn zoon. Jullie verwaarlozen hem.’
Ik wilde mijn mond opendoen, maar bedacht me. Familie gaat al zolang met een client mee en zitten vaak met jarenlange opgebouwde frustraties over van alles dat er mis is gegaan. 
‘Zijn kamer is een enorme troep, ik snap niet dat jullie dat zo laten gebeuren.’
Ik zag weer die keer dat ik aan zijn kamerdeur stond. ‘Ik kom je helpen,’ en liep met vuilniszakken zijn kamer binnen. Vanwege brandveiligheid moesten we de vloer en uitgangen brandveilig maken. Andrew pakte een honkbalknuppel die naast zijn bed stond en schreeuwde: ‘Ga weg! GA WEG!’ En rende mij achterna. Ik stond inmiddels allang buiten, want de voordeur hield ik altijd op een kier staan voor het geval dat.  

‘Hij leeft in een zwijnenstal en niemand die hem helpt, schandalig!’
De verwijten kletterde als hagel over ons heen. Toen dit klaar was ontstond er een echt gesprek. We miste de signalen voor hij psychotisch werd en of zij ons kon helpen.
‘Oh, maar dat is makkelijk,’ zei ze,’ hij laat altijd zijn haar groeien als het minder goed gaat met hem.’ 
Alsof we lagen te slapen en deze moeder deed plots de tl-verlichting aan. Verdorie! Zo’n belangrijk puzzelstukje en het was ons nooit opgevallen. We waren er heel blij mee. 
Door de informatie van zijn moeder kregen we hem eindelijk langdurig stabiel en kon hij na verloop van tijd uitstromen naar begeleid wonen. Zijn haar werd nooit meer lang.

Op 14 november 2024 is er een bijeenkomt ‘Drie weten er meer dan één’ voor iedereen die te maken heeft psychiatrische problemen, familie, naasten en professionals uit de ggz. Een van de sprekers is Rembrandt Aarts, psychiater bij Arkin-Mentrum. Organisatie van deze bijeenkomst is het stedelijk netwerk: Familie Telt, waarin o.a. Markant, centrum voor Mantelzorg, bij is aangesloten.

Mirjam gaat stoppen met blogs schrijven voor Arkin, wil je op de hoogte blijven van haar verhalen? Link dan met haar op Linkedin, klik hier.