“Mensen met een verslaving komen hier vaak binnen met een soort van schild, omdat iedereen in de maatschappij wat van hen vindt. Daarom denken ze vaak dat ook ik al een mening klaar heb, maar dat is niet zo. Ik wil er enkel en alleen voor ze zijn – zonder ze te veroordelen.” Gepassioneerd spreekt Fikria, verpleegkundige op de afdeling High Care Detox (HCD) bij Jellinek, over haar werk.

Sinds 2008 werkt Fikria in de ggz, in 2019 koos ze specifiek voor de verslavingszorg. Waarom? “Ja, ik ben gewoon verliefd geworden op de verslavingszorg. Via mijn werk, maar ook door een kennis van mij die ooit heel erg verslaafd raakte. Een slimme, leuke jongen die dacht dat hij ook wel wat kon gebruiken op festivals, maar uiteindelijk ging het mis.”

“Hij heeft alle klinieken gezien, en heeft ook altijd die veroordeling gevoeld van mensen die hem maar raar vonden. Ik vind het zo belangrijk dat ook mensen met een verslaving menswaardig worden behandeld. Daarom zet ik me graag in voor deze groep. Het kan je zomaar zelf overkomen.”

Stoppen met middelengebruik
Op de afdeling High Care Detox vangt Fikria samen met haar collega’s cliënten op die willen stoppen met middelengebruik. “De een komt hier binnen in crisis, de ander is ernstig ziek en weer een ander kan zichzelf niet meer verzorgen. Als je ziet wat er gebeurt door vier à vijf dagen de zorg van hen over te nemen of door ze een handje te helpen: mensen krabbelen op en zijn soms weer helemaal zelfstandig.”

Fikria benadrukt dat de afdeling zich alleen richt op de lichamelijke verslaving. “Mensen zijn vaak vrij kort bij ons. Van alcohol kun je al in een week afkicken, de detox van andere middelen neemt meerdere weken in beslag. Mensen zijn dan wel van hun fysieke verslaving af, maar dan begint het geestelijke deel pas. Dat is nog een heel traject.”

Veilig detoxen
Als verpleegkundige zorgt Fikria er met haar collega’s voor dat mensen op een veilige manier afkicken. “We houden het lichamelijk welzijn van de cliënt in de gaten – bijvoorbeeld door bloeddrukmetingen – voeren gesprekken met de artsen over de behandeling, verzorgen de medicatie, en zorgen voor zo min mogelijk prikkels van buitenaf.”

Fikria vindt het belangrijk om haar cliënten tijd en aandacht te geven. “Mensen met een verslaving vinden het bijvoorbeeld fijn om duidelijkheid te krijgen. Samen met de arts vertel ik ze dan ook elke dag wat de plannen zijn en wat ze kunnen verwachten. Mensen met een verslaving hebben een grote behoefte aan houvast. Ze hebben structuur nodig, die ze thuis allang niet meer hebben gehad. Daarom eten we bijvoorbeeld op vaste tijden, geven we medicatie op vaste tijden, en doen we activiteiten op vaste momenten.”

Pittige situaties
Omdat haar afdeling de eerste opvang van mensen met verslaving doet, heeft ze regelmatig met pittige situaties te maken. “Het komt voor dat mensen te snel zijn gestopt met alcohol, waardoor ze een epileptische aanval krijgen. Je moet dan goed weten hoe te handelen en vooral ook hoe je de rust bewaart.”

“Je hebt op zo’n moment niet alleen de verantwoordelijkheid voor die cliënt met die aanval, maar ook voor de anderen. Je moet dat beschermende gevoel ook voor hen kunnen waarborgen. Ik probeer dan ook altijd zelfverzekerdheid uit te stralen. Cliënten moeten kunnen zien dat wij de situatie goed kunnen inschatten en weten wat er moet gebeuren. En die grip hebben we ook”, lacht ze.

Veilig gevoel
Of het soms ook wel eens spannend wordt? “Je hebt soms risicovolle situaties. Laatst had iemand een ontwenningspsychose en een tijd geleden heb ik twee cliënten uit elkaar moeten houden. Maar daarvoor ben ik getraind. Ik weet hoe ik in zulke situaties kan reageren en hoe ik alarm kan slaan. Ik moet eerlijk zeggen dat ik me hier op de HCD nog nooit onveilig heb gevoeld.”

Volgens Fikria gaat het in het haar werk niet alleen om het snelle handelen. “Je moet ook kunnen luisteren, goed kunnen invoelen en altijd ‘out-of-the-box’ kunnen denken. Voor sommige gebeurtenissen zijn er nu eenmaal geen handboeken. Wil iemand hier opeens weg – dat mag, want mensen zitten hier vrijwillig – dan zal ik alles op alles zetten om diegene hier te houden. Door in een gesprek met de cliënt vooral bij mezelf te blijven, kan ik mensen vaak overtuigen om niet weg te gaan.”

Dankbaarheid
Hoewel Fikria al bijna vijf jaar bij de afdeling High Care Detox werkt, is de uitdaging er voor haar nog niet uit. “Behalve dat het werk iedere dag weer anders is, zit ik ook in verschillende werkgroepen.” Naast de uitdaging in haar werk zorgt ook het team ervoor dat ze nog lang niet weg hoeft. “Van al die jaren dat ik nu bij Arkin werk, heb ik nog nooit zo’n fijn team meegemaakt. Het is echt als een tweede familie, een warm bad.”

“Maar waar ik het echt voor doe, zijn mijn cliënten. Het is zo bijzonder dat mensen in een kwetsbare situatie mij in vertrouwen nemen en hun levensverhaal met mij delen. En het is zo fijn dat ik ze mag verzorgen en ondersteunen.” De dankbaarheid van cliënten na afloop is veelal groot. “‘Dank dat je me hebt gedoucht! Dank dat je zoveel geduld had’, hoor ik dan. Maar ik vind het heel normaal om dat te doen voor je medemens die er slecht aan toe is.”